Funkcjonowanie systemów sprężonego powietrza w okresie jesienno-zimowym. Jesteś gotowy?
Kończy się okres letni, w którym wysokie temperatury otoczenia nie ułatwiały pracy sprężarkom, osuszaczom (wszystkim tzw. maszynom cieplnym), czy też filtrom. Zaczyna się za to okres, w którym teoretycznie powinno być maszynom cieplnym po prostu lżej, ale czy użytkownicy mają świadomość tego konsekwencji? Czy "przestawili" swoje systemy na inną porę roku?
Przyjrzyjmy się krótko temu, na co warto zwrócić uwagę.
1. Wentylacja sprężarkowni. W okresie letnim ciepłe powietrze ze sprężarek chłodzonych powietrzem zazwyczaj wyrzucane jest na zewnątrz tego pomieszczenia, najczęściej do otoczenia. Jeśli nie masz systemu wentylacji sterowanego automatycznie od temperatury w pomieszczeniu i temperatury otoczenia - zwróć uwagę na:
- Zmianę wielkości otwarcia żaluzji powietrza wlotowego do sprężarkowni.
- Otwarcie żaluzji recyrkulacyjnych, aby temperatura w sprężarkowni nie spadała zbytnio.
- Sprawdź skuteczność działania dyżurnego ogrzewania pomieszczenia, czy zadziała oraz, czy w sytuacji gdy temperatura spadnie na dworze poniżej zera w Twojej sprężarkowni temperatura podczas tzw. zimnego rozruchu (np. po weekendzie) będzie dodatnia.
- Jeśli nie jesteś pewien, nie masz automatyki sterującej układem czerpni i wyrzutu powietrza - zapytaj dostawcę sprężarek o to, czy nie warto zastosować innego oleju sprężarkowego np. syntetycznego lub czy nie warto zastosować specjalnych grzałek do oleju, umożliwiających rozruch o ujemnych temperaturach. Zapytaj jak elektronika sterująca urządzeniami w sprężarkowni zachowuje się w ujemnych temperaturach i jak możesz się przed tym zabezpieczyć.
- Jeśli Twoje sprężarki stoją przez weekend, przed ich ponownym rozruchem - przy pomocy zaworu spustowego oleju - sprawdź poprzez bardzo krótkie otwarcie tego zaworu, czy nie zebrała się tam wykroplona woda. Jeśli tak, spuszczaj ją aż do pojawienia się pierwszej kropli oleju. Chodzi o to, żeby usunąć wodę, która mogła się tam wykroplić, lecz by nie usunąć oleju ze sprężarki. Potem sprawdź dla bezpieczeństwa poziom oleju.
- Teraz w sprężarkowni jest chłodniej, łatwiej zatem wykonać tam różne prace, takie jak izolacja kanałów wyrzutowych ciepłego powietrza ze sprężarek, czy też izolacja kolumn osuszacza adsorpcyjnego regenerowanego na gorąco lub przerobienie układu czerpni na taki, z nastawnymi żaluzjami, które docelowo można wyposażyć w napędy. Regulowane żaluzje recyrkulacyjne także wtedy łatwiej zamontować na kanałach wylotowych ciepłego powietrza ze sprężarek.
2. Urządzenia do filtracji i osuszania. W przypadku, gdy jest niebezpieczeństwo, że w sprężarkowi temperatura spada poniżej zera, Twoje filtry cyklonowe, filtry koalescencyjne, w których dochodzić będzie do mechanicznej separacji wody, będą jeszcze skuteczniej wykraplać wodę i grozi im zamarznięcie. Dlatego zawory spustowe należy wyposażać w układy podgrzewu oraz izolacji termicznej. Osuszacze chłodnicze pracujące w niższych temperaturach mają wprawdzie "lżej" gdy jest zimno, ale to urządzenia elektryczne ze sterowaniem elektronicznym, w których odbywa się wykraplanie wody, trzeba je wiec zabezpieczyć przez zamarzaniem.
3. Zbiornik sprężonego powietrza bardzo często stoi na zewnątrz. Dzięki dużej objętości, ma także dużą powierzchnię wymiany ciepła z otoczeniem. Skutkiem tego jest dodatkowe wykraplanie się wody ze znajdującej się tam pary wodnej. Dopóki system pracuje, przepływa przez niego powietrze o temperaturze ponad 30oC, nie odczujemy problemu, ale w czasie mniejszego poboru na trzeciej zmianie lub w czasie weekendu, woda ma więcej czasu na wykroplenie się i skuteczniejszą wymianę ciepła. Żeby więc uniknąć zamarzania skroplin, warto zastosować automatyczne zawory spustowe z grzałkami, a dennicę zbiornika do jego 1/3 wysokości zaizolować. Jeśli doświadczenie użytkowników wskazuje na niebezpieczeństwo zamarzania wody w zbiorniku, należy dennicę zbiornika uzbroić w taśmę grzewczą sterowaną w zależności od temperatury, aby do zamarznięcia wody nie doszło.
4. W dużych instalacjach rurociągi często przechodzą z ciepłych pomieszczeń do chłodnych lub z hali na dwór. Tam gdzie na dłuższym odcinku temperatura się obniży, także może dochodzić do wykraplania się wody, która nie jest mile widziana przez automatykę pneumatyczną. Uwaga - nawet powietrze osuszone przez osuszacz chłodniczy nadal zawiera 5-6 g/m3 pary wodnej, która może się skraplać podczas schładzania. W takich przypadkach sugeruję określenie wielkości przepływu w rurociągu w celu doboru właściwego separatora odśrodkowego (cyklonowego) skroplin, który trzeba zainstalować w pomieszczeniu zaraz po wejściu do niego rurociągu z dworu, czy też z zimnej części zakładu, w ten sposób wykroplona woda zostanie wyłapana przed odbiornikami. Taki filtr cyklonowy należy wyposażyć w skutecznie działający zawór spustu skroplin.
5. Jeśli jeszcze tego nie masz, warto pomyśleć o systemie odzysku ciepła ze sprężarki na potrzeby centralnego ogrzewania, czy też ciepłej wody. Około 2/3 mocy silnika przy sprężarce pracującej pod obciążeniem może być dostępne w postaci ciepłej wody o temperaturze 45-55oC. Instalacja takiego układu zwraca się bardzo szybko, bo z mocy elektrycznej dostarczanej do sprężarki, na energię ciśnienia zamieniane jest zaledwie jej około 15%. Można w ten sposób znacznie poprawić sprawność systemu.
Problemy wynikające ze zmian temperatur są typowe dla maszyn cieplnych. Nie da się ich uniknąć, jeśli sprężarkownia jest źle zaprojektowana. Nawet, gdy zaprojektowana jest dobrze, to maszyny tego typu jak sprężarki czy osuszacze będą zawsze wrażliwe na zmiany temperatur. Jedyny sposób na kontrolę i umożliwienie sobie szybkiej reakcji, to monitoring systemu poprzez pomiar choćby prądu sprężarki (chociaż w dzisiejszych czasach koszt przetwornika lub analizatora mocy jest niewiele wyższy od pomiaru prądu), temperatury otoczenia, temperatury pracy sprężarki, czy też osuszacza, pomiar strumienia sprężonego powietrza - tzn. jego natężenia przepływu razem z ciśnieniem i temperaturą. Mamy dla Państwa systemy, które możemy uszyć dla Państwa na miarę. Mierniki temperatury, mocy, przepływomierze na sprężone powietrze suche i mokre ze zintegrowanym pomiarem ciśnienia, rejestratory HMI mogące stanowić lokalny lub zdalny nadzór i rejestrację pomiarów wraz z alarmami. Trawestując myśl lorda Kelvina - nie można jakiegoś procesu poprawić, jeśli się go nie mierzy.